Post 18 - Niczym aksamitna rękawica...

„Faster, Pussycat!”

Nigdy nie byłem fanem undergroundu. Czy to w muzyce, czy teatrze, czy komiksie. Muszę się przyznać, że swego czasu byłem nawet nieco przeczulony na tym punkcie, słysząc wciąż w dyskursach z hipsterskim gronem o własnym „zacofaniu” i „hołdowaniu komercji”. Na szczęście i adwersarze, i mój stosunek do rzeczonego nurtu artystycznego uległ zmianie. Głównie za sprawą Daniela Clowesa i jego „Ghost World”. Mało który komiks wywołał u mnie bowiem tak silne emocje po skończeniu lektury, jak opowieść o Enid i Becky. A słowa „Wyrosłaś na piękną młodą kobietę” do dziś niezmiennie napełniają mnie smutkiem i wpędzają w melancholię. Nic więc dziwnego, że gdy dowiedziałem się o wydaniu kolejnego albumu Dana, zatarłem ręce w oczekiwaniu na kolejną artystyczną ucztę. I...ciężko powiedzieć. Bo chociaż nie jestem nasycony, nie mam najmniejszej ochoty jeść dalej.

Próba streszczenia „Niczym aksamitna rękawica odlana z żelaza” nie ma większego sensu: Oto bliżej nieokreślony człeczyna, Clay Laudermilk w kinie porno ogląda film, w którym występuje jego dawna sympatia. Korzystając ze wskazówek, udzielonych przez miejscowego guru w kinowej toalecie, wyrusza w podróż, aby odnaleźć kobietę z przeszłości. Jednak droga wiedzie przez Amerykę rodem z najgorszego koszmaru- Amerykę dewiacji, kompleksów

i własnych, pożerających ją od środka obsesji. Oniryczna i przerażająco groteskowa wędrówka Claya z jednej strony fascynuje, z drugiej odrzuca, rosnący apetyt na kolejne pokraczne postaci gwałtownie kontrastuje ze ściskającym trzewia odruchem wymiotnym, po ustach błądzi uśmiech, który ciężko odróżnić od grymasu bólu. Clowes zdaje się czerpać sadystyczną przyjemność ze swych turpistycznych wizji maszkar i straszydeł, odrzuconych przez społeczeństwo złożone z takich jak oni dziwadeł. Mamy tutaj przegląd chyba wszystkiego, co nęka Stany Zjednoczone od ubiegłego wieku: sekty, teorie spiskowe, mutacje, deformacje, przemoc, dewiacje, totalitaryzm, feminizm, tajemnice, rozpusta, frustracje... Poczynając od grupy nieco hippisowskich działaczy rewolucyjnych, aż po straszliwie zdeformowaną Tinę, każde z pojęć otrzymuje galerię mniej lub bardziej irracjonalnych postaci. I tutaj właśnie odczułem lekki przesyt- owszem, sposoby obrazowania niczego sobie, jednak nagle zrobił się z tego skorowidz: czego boi się typowy małomiasteczkowy amerykański podatnik? Dan z nieco zbyt dużą dozą łopatologii straszy nas kolejnymi obrzydlistwami, jednak nie czyni tego niestety z finezją Burgessa i w pewnym momencie, chociaż nie zaczyna nużyć, staje się przewidywalny, a jego straszydła-ugłaskane i nijakie. „Bój się pan jeża”, powtarzając za Stillerowskim pamfletem.

Mimo tego jednak, aż do ostatniej strony daje się wyczuć klimat dziwacznego, pełnego poczucia beznadziei zagubienia. Chwyty kojarzące mi się mocno z twórczością Maxa Andersona, zilustrowane w stylu i klimacie lynchowsko-baconowskim są niestety zbyt rzadkie w tym albumie. A szkoda. No i pozostaje kwestia coraz to bardziej i bardziej tracącej rozpęd i aurę zagrożenia opowieści.

Mimo to, aż do ostatniej strony daje się wyczuć klimat dziwacznego, pełnego poczucia beznadziei zagubienia. I to autor ukazał naprawdę świetnie- błądząc bowiem z Clayem po coraz to nowych, surrealistycznych okolicach, zatracamy się w jego bezradności, zaciera się zdolność podejmowania decyzji, biernie poddajemy się losowi, jaki nam i jemu gotuje ten wykrzywiony świat. I choć tragizm i czarna niczym smoła ironia rozpływają się i łagodnieją przy dźwiękach gitary tajemniczego narratora (tapera?), to długo po odłożeniu komiksu nasz umysł wciąż kipi z niemego oburzenia nagłą niemocą, wciąż nie może pojąć tego koszmaru, jaki wyśniliśmy przed chwilą z nieszczęsnym Laudermilkiem, kolejnym straszydłem w galerii potworów, nie chce pojąć w gruncie rzeczy optymistycznego zakończenia ponurej opowieści. I w tym właśnie tkwi siła tego dziwacznego, lecz na pewno wartego przeczytania albumu: wnika w głąb naszego jestestwa, tumaniąc nas niczym aksamit, aby potem zostawić w psychice ślad jak po uderzeniu żelazem.

by Grim.